Ο ΑΓΙΟΣ ΘΕΟΔΟΣΙΟΣ Ο ΚΟΙΝΟΒΙΑΡΧΗΣ ΚΑΙ ΤΟ ΚΟΙΝΟΒΙΟ ΤΟΥ ΣΤΗΝ ΠΑΛΑΙΣΤΙΝΗ

ΤΟ ΚΟΙΝΟΒΙΟ TOY ABBA ΘΕΟΔΟΣΙΟΥ


Βρίσκεται ἀνατολικὰ τῆς Βηθλεέμ, στήν ἀρχή τῆς ἔρημου καὶ πάνω στόν ἀρχαῖο κεντρικὸ δρόμο πού ὁδηγοῦσε στήν καρδιά τῆς ἔρημου τῆς Ἰουδαίας καὶ στή Νεκρὰ Θάλασσα.


Τὸ σημερινὸ μοναστῆρι εἶναι χτισμένο στή θέση τοῦ ἀρχαίου κοινοβίου, ποὺ ἵδρυσε ὁ μέγας Κοινοβιάρχης τοῦ μοναχισμοῦ τῆς Ἁγίας Γῆς, ὁ ἅγιος Θεοδόσιος, τὸν 5ο αἰῶνα. Στον περιβολο τοῦ μοναστηρίου βλέπει κανεὶς μωσαϊκὰ δάπεδα μὲ ἑλληνικὲς ἐπιγραφές, μαρμάρινα κιονόκρανα καὶ κολῶνες, στέρνες καὶ ἐρείπια κτιρίων.

Ἡ σπηλιὰ-προσκύνημα εἶναι τὸ πιὸ ἐνδιαφέρον τμῆμα τοῦ μοναστηρίου. Εἶναι φυσική, μὲ λίγα λαξευτὰ σημεῖα καὶ κατὰ τή μακραίωνη ἱστορία τῆς μονῆς χρησιμοποιήθηκε ὡς κοιμητήριο τῶν ἡγουμένων καὶ τῶν ἐπιφανῶν της μοναχῶν. Στίς λάρνακες κατὰ μῆκος τῶν τοίχων τῆς σπηλιᾶς εἶναι ἐνταφιασμένοι, μεταξὺ ἄλλων,ὁ ἱδρυτὴς τοῦ μοναστηρίου Ἅγιος Θεοδόσιος, ὁ Ἅγιος Σωφρόνιος, διάδοχος τοῦ Ἁγίου Θεοδοσίου καὶ μετέπειτα ὀνομαστὸς πατριάρχης τῆς Ἱερουσαλὴμ, ὁ Ἅγιος Κόπρης, ἡ Ἁγία Θεοδότη, ἡ μητέρα τῶν Ἁγίων Ἀναργύρων καὶ ἄλλες ἐξέχουσες μορφὲς τοῦ μοναχισμοῦ τῆς Παλαιστίνης.
Ἡ ἱστορία τοῦ μοναστηρίου αὐτοῦ εἶναι ἀπὸ τὶς ὡραιότερες, ἀλλὰ καὶ δραματικότερες τῶν μοναστηρίων τῆς Παλαιστίνης. Ἱδρύθηκε τὸ 465 ἀπὸ τὸν Ἅγιο Θεοδόσιο καὶ ἀμέσως ἔγινε τὸ σπουδαιότερο κέντρο τοῦ ἀνατολικοῦ Ὀρθοδόξου μοναχισμοῦ, τὸ σχολεῖο τῶν μοναχῶν, ὅπως τὸ ἔλεγαν. Ἐκεῖ μέσα ἔφθασε ὁ μοναχισμὸς στήν πιὸ τέλεια καὶ ὀργανωμένη του μορφή, καλλιεργήθηκε ἡ ὑπακοή καὶ ὁ ἄνθρωπος ὡς μία ψυχοσωματική ἑνότητα θεραπευόταν ψυχοσωματικά ζώντας σύμφωνα μέ τίς Εὐαγγελικές ἐντολές. Μόνο στό Μοναχισμό ὁ ἄνθρωπος ζεῖ θεσμοποιημένα, μία ζωή ἰσορροπημένη καί ἱκανοποιεῖ ἐναρμονίως τόσο τίς φυσικὲς -πρακτικὲς ὅσο καὶ πρό πάντων τίς πνευματικὲς του ἀναγκες. Ὅσοι βεβαίως καί ἀπό τούς λαϊκούς πού ζοῦν στό κόσμο, μιμοῦνται τά μοναχικά πρότυπα ζωῆς ἀπολαμβάνουν τήν ἀνάλογη θεραπεία στήν ψυχοσωματική τους ὑπόσταση.
Στις μέρες τῆς ἀκμῆς του, τό Κοινοβίο τοῦ Ἁγίου Θεοδοσίου (στό χρονικό διάστημα ἀπὸ τὴν ἵδρυσή του μέχρι τὸ 700 περίπου μ.Χ.) ἔφθασε νά ἔχει μέχρι 700 μοναχούς, διαφόρων ἐθνοτήτων. Μέσα στή μονὴ ὑπῆρχαν ἐργαστήρια, Ἐκκλησίες, πτωχοκομεῖα, φροντιστήρια, γηροκομεῖα, ὀρφανοτροφεῖο, ξενῶνες κ.ἄ. Ὅλα αὐτὰ ἔκαναν τὸ μοναστῆρι να μοιάζει μὲ μικρὴ πολιτεία ὄχι μόνον ἀνθρώπων τοῦ πνεύματος καὶ τῆς προσευχῆς, ἀλλὰ καὶ τῆς ἐργασίας καὶ προσφορᾶς.
Για τὸ λόγο αὐτὸ τὸ κοινόβιο τοῦ Ἁγίου Θεοδοσίου δέν ἔβγαλε μόνο ἁπλοϊκοὺς Ἁγίους ἀλλὰ καὶ σοφούς, ὁπως τὸν περιφημο Ἰωάννη Μόσχο, τὸν Ἅγιο Μόδεστο καὶ τὸν Ἅγιο Σωφρόνιο, τοὺς μετέπειτα Πατριάρχες τῶν Ἱεροσολύμων καὶ πολλοὺς ἄλλους.
Ἡ περσικὴ εἰσβολὴ καὶ στή συνέχεια ἡ ἀραβικὴ κατακτήση ἀνέκοψαν τὴν πρόοδο τοῦ μοναστηρίου καὶ σκόρπισαν τοὺς μοναχοὺς του. Μὲ λίγους μοναχοὺς καὶ μὲ τὸν διαρκῆ κίνδυνο σφαγῶν καὶ λεηλασιῶν ἀπὸ τοὺς Βεδουίνους, τῆς ἔρημου, ἐπέζησε τὸ μοναστῆρι μέχρι τὸν 15ο αἰῶνα. Τότε ἦταν πού ἐγκαταλείφθηκε.
Στα 400 περίπου χρόνια τῆς ἐγκατάλειψης καὶ λησμονιᾶς χρησιμοποιήθηκαν τὰ κτίρια του ὡς στάνες καὶ ἄσυλα τῶν μουσουλμάνων τῆς φυλῆς Ἰμπιν-Ἀμπέντ, γι' αὐτὸ καὶ μέχρι σήμερα εἶναι γνωστὸ στά ἀραβικὰ ὡς Δὲρ-Ἴμπιν-Ἀμπέντ. Τὸ 1858 τὰ ἐρείπια του ἀγοράσθηκαν ἀπὸ τὸ Ἑλληνικὸ Πατριαρχεῖο, ἔγιναν ἐργασίες ἀναστήλωσης καὶ ἀνακαίνισης καὶ τό μοναστῆρι ἐπαναλειτούργησε ἀποκτώντας τή σημερινή του μορφή.
Πολλά στοιχεῖα ἐλήφθησαν ἀπό τό βιβλίο τοῦ Β.Τζαφέρη: ΑΓΙΟΙ ΤΟΠΟΙ
ΠΗΓΗ ΕΙΚΟΝΩΝ: http://picasaweb.google.gr/injerousalem/OrthodoxMonasteriesInTheD#